Sự khác biệt giữa Đạo Phật và các Tôn giáo khác trên thế giới

Phật giáo thuộc 5 tôn giáo lớn nhất trong số 10.000 tôn giáo lớn nhỏ trên toàn thế giới, tập trung chủ yếu ở Châu Á. Phật giáo có lịch sử hình thành lâu đời, có Đức tin tuyệt đối với Đức Phật. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng Phật giáo mang nhiều điểm đặc trưng khác biệt. Vậy sự khác biệt giữa Đạo Phật và các Tôn giáo khác là gì? Hãy cùng Đúc Đồng Bảo Long tìm hiểu chi tiết qua nội dung bài viết sau đây nhé!

Tôn giáo cho đến nay vẫn chưa có định nghĩa rõ ràng

Tôn giáo là gì?

Tôn giáo (religion), xuất phát từ tiếng Latinh là "religio", mang ý nghĩa "tôn trọng điều linh thiêng, tôn kính thần linh" hay "bổn phận, sự gắn kết giữa con người với thần linh". Tôn giáo hay giáo phái có thể được định nghĩa là một hệ thống các văn hoá, tính ngưỡng, đức tin bao gồm các hành vi và hành động được chỉ định cụ thể, các quan niệm về thế giới, thể hiện thông qua các kinh sách, các địa điểm linh thiêng, lời tiên tri, quan niệm đạo đức, hoặc tổ chức, liên quan đến nhân loại với các yếu tố siêu nhiên, siêu việt hoặc tâm linh.

Các hoạt động tôn giáo bao gồm các nghi lễ, bài giảng, lễ kỷ niệm hay nhập hồn, lễ nhập đạo, dịch vụ tang lễ, thiền, cầu nguyện... Các tôn giáo có lịch sử được bảo tồn nhằm mục đích tạo ra ý nghĩa cho cuộc sống. Có khoảng 10.000 tôn giáo khác nhau trên toàn thế giới. Nhưng khoảng 84% dân số thế giới theo một trong năm nhóm tôn giáo lớn nhất, đó là Kitô giáo, Hồi giáo, Ấn Độ giáo, Phật giáo hoặc các dạng tôn giáo (tín ngưỡng) dân gian.

Tuy rằng khác nhau nhưng mục đích của Tôn giáo là mang lại ý nghĩa cho cuộc sống con người

Trên thế giới có những tôn giáo lớn nào?

Mặc dù trên thế giới có đến chục ngàn tôn giáo khác nhau, tuy nhiên số tôn giáo lớn có sức ảnh hưởng sâu rộng và có nhiều tín đồ nhất chỉ vỏn vẹn trên đầu ngón tay. Theo thống kê đến bây giờ, thế giới có 6 tôn giáo được xem là lớn nhất bao gồm: Kitô giáo, Hồi giáo, Ấn Độ giáo, Phật giáo, Do Thái giáo, Nho giáo.

1. Kitô giáo

Kitô giáo với ba nhánh lớn là Công giáo La Mã, Chính thống giáo Đông phương và Đạo Tin Lành. Đây là tôn giáo có số lượng tín đồ đông nhất trên thế giới, khoảng 2,1 tỷ tín đồ, chủ yếu ở Bắc Mỹ, Mỹ Latin, châu Âu và rải rác ở nhiều nơi khác trên thế giới. Cũng là tôn giáo lâu đời nhất trên thế giới và là tôn giáo có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến nền văn minh phương Tây.

Kitô giáo bắt nguồn từ Do Thái giáo ở Trung Đông, do Giêsu sáng lập. Kitô giáo theo thuyết độc thần thể hiện ở quan điểm về Chúa Ba Ngôi: Đức Chúa Cha - Đấng Tạo hóa; Đức Chúa Con (Jesus Christ) tức Đấng Chuộc tội và Đức Chúa Thánh Thần tức Đấng Thánh hoá. Cây thập tự là biểu tượng thiêng liêng của tín đồ Kitô giáo. Các tín đồ Kitô giáo cho rằng Chúa phục sinh là bằng chứng về việc Jesus là Con Thiên Chúa. 

>>> Xem thêm những mẫu Tượng Công giáo đẹp nhất!

2. Hồi giáo

Hồi giáo là tôn giáo có số lượng tín đồ đông thứ hai trên thế giới, với khoảng 1,5 tỷ tín đồ, chủ yếu tập trung ở Trung Đông, Bắc Phi, Trung Á và rải rác ở khắp nơi trên Trái Đất. Hồi giáo ra đời vào thế kỷ thứ VII, do Muhammad sáng lập. Muhammad là Đấng Tiên Tri chứ không phải là thần thánh như Giê-su đối với người Kitô giáo. 

Ông là Đấng tiên tri cuối cùng sau các Đấng tiên tri trước đó là Adam, Abraham, Moses và Jesus Christ. Vai trò của Muhammad là ghi lại lời của Thượng đế và kinh Koran được các tín đồ coi là lời răn của Đấng Chí Tôn. Cũng giống Kitô giáo, Hồi giáo tin rằng có địa ngục, thiên đàng và ngày phán xét, mọi người có trách nhiệm nhận tội trước Thượng đế về những việc làm trên trần thế. 

3. Ấn Độ giáo

Ấn Độ giáo được coi là một trong những tôn giáo lâu đời nhất trên thế giới. Lịch sử bắt nguồn từ Ấn Độ khoảng 1500 năm TCN. Ấn Độ giáo không có người sáng lập. Qua hàng ngàn năm, Ấn Độ giáo và xã hội Ấn Độ cùng với đặc điểm phân chia giai cấp, gắn bó chặt chẽ với nhau đến mức mà Ấn Độ giáo khó truyền bá đến các xã hội khác.

Thế nhưng đến nay, Ấn Độ giáo vẫn có khoảng 900 triệu tín đồ chủ yếu ở Ấn Độ, Pakistan và ở nhiều nơi khác trên thế giới với số lượng ít. Trong Ấn Độ giáo, công lý sau cùng không phải thuộc về vị thần tối cao mà thông qua chu kỳ tái sinh theo luật nhân quả. Mọi hành động của con người đều dẫn đến kết quả tinh thần trực tiếp, đó chính là nghiệp chướng (karma), đời sống chính đáng khiến cho tinh thần được hoàn thiện đạt đến trạng thái cực lạc (nirvana), ngược lại sẽ làm cho tinh thần suy đồi.

Theo thống kê, trên thế giới có khoảng 10 nghìn tôn giáo lớn nhỏ

4. Phật giáo

Phật giáo có nguồn gốc từ Ấn Độ và khởi nguồn khoảng 500 năm TCN. Tôn giáo này có nhiều phương diện giống với Ấn Độ giáo nhưng gắn với cuộc đời của người sáng lập - Đức Phật Thích Ca (Siddartha Gautama). Phật giáo là tôn giáo lớn trên thế giới, hiện có khoảng 365 triệu tín đồ chính thức (đã làm lễ Quy y Tam bảo).

Phật giáo chủ yếu tập trung ở Châu Á và đang lan truyền khắp thế giới. Tương tự như Ấn Độ giáo, Phật giáo cho rằng có kiếp luân hồi, nhân quả, mọi hành động của con người đều dẫn đến kết quả sẽ nhận được: thiện hoặc là ác nhưng khác nhau về bản chất. Cốt lõi là thoát khỏi hoàn toàn sinh tử, khổ đau, không còn bị tác động bởi nghiệp. Vũ trụ có trật tự mà không có vị thần tối cao thực hiện công lý cuối cùng. Mọi sự tồn tại của con người đều có khổ đau và muốn đạt đến sự bình an về tinh thần, làm giảm các ham muốn về vật chất hay thể xác.

>>> Xem thêm: 100+ mẫu tượng Phật bằng đồng đẹp nhất!

5. Nho giáo

Nho giáo hình thành ở Trung Quốc, do Khổng Tử (551 - 479 TCN) sáng lập. Có ít nguồn số liệu thống kê về các tín đồ Nho giáo nhưng ước tính có hơn 150 triệu người là tín đồ của tôn giáo này và số người chịu ảnh hưởng còn nhiều hơn nữa. 

Cũng như Phật giáo, Nho giáo quan tâm sâu sắc đến những đau khổ trên thế giới nhưng phương cách cứu rỗi, thay vì thủ tiêu ham muốn, là sống theo những nguyên tắc cụ thể về hạnh kiểm, đạo đức. Nho giáo đề cao nhân tính, đạo đức luôn có vị trí cao hơn tư lợi, đạo đức của cá nhân tạo ra gia đình vững chắc và gia đình vững chắc trở thành nền tảng của xã hội vững mạnh. Không giống nhiều tôn giáo khác, Nho giáo không hướng con người vào tương lai mà hướng vào đời sống thực tại một cách có đạo đức trong xã hội có kỷ cương, trật tự.

6. Do Thái giáo

Do Thái giáo hay đạo Do Thái là tôn giáo có khoảng 15 triệu tín đồ tuy nhiên đây cũng là một tôn giáo lớn bởi Do Thái giáo đã tồn tại được hơn 3000 năm, được xem là tôn giáo cổ đại nhất thế giới. Thuở khai sơ, Do Thái giáo là một tôn giáo có tổ chức ở Trung Đông trong thời đại đồ đồng. Một số học giả cho rằng đạo Do Thái có mối quan hệ giữa người Israel cổ đại và Thiên Chúa. Vì vậy, những lý luận, tư tưởng, đạo đức của Do Thái có ảnh hưởng ít nhiều đến sự hình thành các học thuyết của các tôn giáo khác như Kito giáo, Hồi giáo, Baha'i giáo.

Đây là một tôn giáo khởi ngồn từ Abraham, thờ độc thần và gắn liền với toàn bộ lịch sử của toàn dân tộc Do Thái bao gồm những truyền thống, văn hoá, pháp lý, tư tưởng triết học và nền văn minh tập thẻ của người Do Thái. Do Thái gió bao gồm một tập tài liệu văn bản tôn giáo đồ sộ với các cách thức thực hành đạo, các chức vụ thần học và các tổ chức cộng đồng tôn giáo. Kinh thánh Torah (hay còn gọi là Kinh Tanakh hoặc Kinh thánh Hebrew) là một phần của tài liệu tôn giáo đồ sộ này.

>>> Đúc tượng đồng truyền thần

Sự khác nhau giữa Đạo Phật và các Tôn giáo khác

Như đã giới thiệu ở trên, mỗi tôn giáo đều có nguồn gốc và học thuyết riêng biệt cho nên sẽ có điểm khác nhau. Dưới đây là một số sự khác biệt tiêu biểu giữa Phật giáo và các Tôn giáo khác.

1. Thần Thánh tôn thờ

Có một số tôn giáo độc thần chỉ tin vào một thần thánh, có số ít lại tin vào nhiều vị thần thánh, còn có số lại không thờ độc tôn bất kỳ một thần thánh nào. Cụ thể:

– Độc thần: Gồm đạo Do Thái, Sikh giáo, Kitô giáo, Hồi giáo, và đạo Bahá'í. Đại đa số các tín đồ Kitô giáo tin vào giáo lý Ba Ngôi, nói rằng có một Chúa trời hiện hữu trong ba ngôi vị.

– Đa thần: Tôn giáo Hy Lạp - La Mã, cũng như một số tín ngưỡng vật linh như ở châu Phi tin tưởng vào nhiều thần thánh khác nhau.

– Phiếm thần: Những tôn giáo này gồm có nhánh Shiva và Vishnu trong Ấn Độ giáo, Thần đạo của Nhật Bản, và một vài tín ngưỡng về vạn vật hữu linh. Những tôn giáo này tin rằng mọi vật trong thiên nhiên điều liên quan đến nhau và không thể tách rời nhau. 

– Cô thần: Trong khi đó, Phật giáo và Nho giáo là những tôn giáo cô thần, tức không tin tưởng vào thần thánh nào. Phật giáo không thừa nhận có Thượng đế hay đấng sáng tạo tối thượng nào có năng lực chi phối con người. Những khổ đâu, hạnh phúc mà con người trải qua đó chính là do nhân quả, nghiệp chướng mà con người đã gieo.

Đức Phật là vị Thần tối cao của Phật giáo

2. Kinh sách

Kinh sách là các văn bản thiêng liêng cung cấp căn cứ cho các tín đồ. Cho nên việc có sự khác biệt là điều hiển nhiên. Ví dụ như kinh Coran, kinh Vệ Đà, kinh Aqdas và Kinh thánh, Kinh Pháp Hoa... Các nhà Tiên tri, Tín đồ... sẽ là người cung cấp cho các tín đồ cấp dưới xem những lời truyền đạt, lời dạy hay các đạo lý của đấng tối cao. Khoa học và lý trí cũng cung cấp căn cứ cho các tín đồ lời giải thích về các khái niệm về vạn vật, như chủ nghĩa Nhân bản thế tục và thuyết Vô thần.

Ở khía cạnh nào, điểm khác biệt trong hệ thống tư tưởng, niềm tin của Phật giáo và các tôn giáo khác là Phật giáo cho răng tất cả pháp (tức những gì đã và đang có mặt trên cuộc đời này) bao gồm cả tinh thần và vật chất đều là duyên sinh, có điều kiện, luôn vĩnh hằng và không bao giờ biến mất. Tức không ai làm chủ con người, mà chính con người làm chủ chính mình. Và một giáo lý quan trọng khác, tất cả chúng sinh, kể cả con người hay loài vật đều có vật tính, cho nên đều có khả năng thành Phật.

3. Cấu trúc tổ chức

Những tôn giáo có tổ chức trung ương thành lập một tổ chức có cơ cấu nhằm để phát triển và giữ gìn sự trong sạch của niềm tin và giúp đỡ tín đồ sống theo đạo. Những tôn giáo này gồm có Giáo hội Công giáo Rôma, Hồi giáo lúc ban đầu và Đạo Do Thái theo phái Chasidut

Những tôn giáo không có tổ chức trung ương thường phát triển độc lập với nhau, cho nên các niềm tin và phong tục rất phong phú. Những tôn giáo này gồm có Ấn Độ giáo, các thần thoại của các nước Hy Lạp và Ai Cập cổ và các đạo ngẫu tượng mới như Wicca hay Ásatrú.

Những tôn giáo không có tổ chức trung ương nhưng có những giới luật, kinh sách để chế định hành vi của tín đồ, ví dụ như Phật giáo. Đây cũng chính là điểm khác biệt về cấu trúc tổ chức của Phật giáo so với nhiều Tôn giáo khác.

4. Luật lệ và triết lý

Hầu hết các Tôn giáo chính thống đều có những quy cách và những điều luật chú trọng trong cuộc sống như cách ăn ở, sinh hoạt. Mỗi tôn giáo có vô vàn triết lý khác nhau, chưa chắc con người đã ngộ ra hết được, nhưng triết lý chính là trọng tâm và bản chất cho tôn giáo.

– Đạo Phật có triết lý tin thần chú trọng vào các điều thực hành để bước tới hạnh phúc trong cuộc sống, ít quan tâm tới những thứ siêu phàm. Họ khuyến khích con người học theo, làm theo một cá nhân, một chuẩn mực như việc con người làm theo lời dạy của Phật.

Trong khi:

– Ấn Độ giáo lại chú trọng tin tưởng vào một thần thánh tối cao trong nhiều hình thể

– Đạo Tin Lành luôn giữ gìn mối quan hệ đúng đắn với Thần Thánh

– Hồi giáo lại yêu cầu con người tuân theo các ý định của Thần Thánh

– Kito giáo tin vào sự sám hối và tha thứ từ Chúa 

5. Quan niệm về cái chết

Cái chết vẫn luôn là bí ẩn lớn của toàn nhân loại, là một phần không thể tránh được. Tuy nhiên, chết có phải là hết, ở mỗi Tôn giáo lại có những góc nhìn khác nhau.

– Đạo Phật:

+ Theo hệ phái Nam Tông cho rằng nghiệp của một người khiến người đó liên tục phải sinh ra rồi chết đi gọi là Luân Hồi. Trong các cõi sống, nghiệp xấu thì bị luân hồi vào cõi khổ, nghiệp tốt thì được luân hồi vào cõi lành. Để chấm dứt luân hồi thì phải đạt đến cõi Niết bàn thông qua tu tập.

+ Theo hệ phái Bắc Tông thì gần với Ấn Độ giáo hơn trong các tín ngưỡng về đầu thai. Tuy thế, nhận thức về Niết bàn của đạo Phật là một trạng thái không tồn tại và không chú trọng vào một thần thánh cao siêu.

– Ấn Độ giáo tin rằng loài người sẽ mãi mãi đầu thai cho đến khi họ đến trạng thái giải thoát, được hợp nhất với thần. Tôn giáo này tin vào thuyết quả báo, không tin vào việc bị đọa đày vĩnh viễn sau khi chết vì chúng ta có cơ hội chuộc tội trong các kiếp sau cho đến khi được giải thoát.

– Kitô giáo và Hồi giáo có khái niệm Thiên đàng và Địa ngục, và Chúa trời là người định đoạt số phận vĩnh cửu của chúng ta. Công giáo Rôma và đạo Tin Lành tin rằng mỗi người sẽ được cứu rỗi bằng cách đặt niềm tin vào Chúa trời và sự cứu chuộc của Chúa Giêsu. 

– Hồi giáo tin rằng Chúa trời xét xử chúng ta trong việc trung thành với năm cột trụ của Hồi giáo. Đó là công nhận Chúa trời, Môhamét, và sống theo các điều lệ của Chúa trời về Công lý, Tín ngưỡng, và Từ bi, và ban thưởng chúng ta tùy theo các việc ta làm trên thế gian. 

– Đạo Do Thái thì nói người chết sẽ được sống lại vào ngày phán xét. 

– Đạo Bahá'í tin rằng linh hồn của một người sẽ được đến cõi linh hồn của Chúa trời sau khi chết cho đến khi gặp Chúa trời.

– Đạo Cao Đài cho rằng một linh hồn sẽ trở về với Thượng đế sau khi chết nếu lúc còn sống linh hồn ấy đã sống một cuộc đời thánh thiện và ngược lại nếu lúc sống làm những điều xấu sẽ bị đọa nơi địa ngục. 

– Đạo Rastafari tin vào bất tử vật chất.

Phật giáo và các Tôn giáo khác có nhiều sự khác nhau

Trên đây là những thông tin về sự khác biệt giữa Đạo Phật với các Tôn giáo khác mà Đúc Đồng Bảo Long đã tìm hiểu, tổng hợp và chia sẻ đến quý bạn đọc. Hy vọng với những thông tin này, quý bạn đọc sẽ có thêm nhiều kiến thức thú vị và bổ ích. Nếu quý có nhu cầu mua tượng đồng, tranh đồng, đồ phong thuỷ, đồ thờ các loại, có thể ghé thăm gian hàng trực tuyến của chúng tôi để tham khảo. Liên hệ trực tiếp cho chúng tôi để được tư vấn và giải đáp nếu quý khách có bất kỳ thắc mắc nào nhé!

Sưu tầm

ĐÚC ĐỒNG BẢO LONG

Hotline: 0968.966.268