Nguồn gốc, ý nghĩa và đặc điểm tạo hình con Nghê trong các đồ thờ cúng

Nghê hay còn được dân gian gọi là Ngao, là một linh vật được người Việt sáng tạo, thường thấy ở trước cửa của nhiều ngôi đình, chùa, điền, miếu, lăng tẩm,... Trong các món đồ thờ cúng, hình ảnh con Nghê cũng xuất hiện, dùng để trang trí khá nhiều. Vật nguồn gốc, ý nghĩa, đặc điểm tạo hình con Nghê trong các đồ thờ cúng có gì đặc biệt? Hãy cùng Đúc Đồng Bảo Long tìm hiểu sâu hơn qua nội dung bài viết sau đây nhé!

Nguồn gốc của con Nghê trong văn hoá Việt

Nghê chính là một sáng tạo văn hoá đỉnh cao của người Việt, thể hiện rõ nét nhân sinh quan của người Việt ngày xưa. Được bản địa hoá từ linh vật Kỳ Lân (trong văn hoá Trung Hoa), Nghê là hình tượng gắn liền với nền văn minh nông nghiệp lúa nước, thể hiện nhiều mong muốn, ước vọng của người Việt xưa. 

Nghê có thể nói là hoá thân của loài chó, loài vật gần gũi và thân thiện với người nông dân Việt Nam qua muôn đời. Tuy nhiên, linh vật này đã được nâng tầm giá trị lên để ngang hàng với Tứ Linh (Long, Lân, Quy, Phụng) và khác với loài sư tử của người Trung Quốc. 

Trong các hiện vật khảo cổ trước giai đoạn nhà Hán (thế kỷ I đến thế kỷ IX) được tìm thấy tại Việt Nam, không có linh vật nào là con Nghê. Khi nhà Lý xây dựng nền độc lập quốc gia Đại Việt thì biểu tượng Nghê đã được định hình ở các công trình kiến trúc nghệ thuật như Hoàng Thành Thăng Long, chùa Phật Tích, chùa Dâu.

Điều này cho thấy, sau nghìn năm Bắc thuộc trong suốt Thiên niên kỷ thứ I, rất nhiều thành tố văn hóa Trung Hoa đã thâm nhập và hòa đồng cùng với văn hóa của người Việt. Biểu tượng Nghê chỉ là một thành tố trong vô số thành tố văn hóa mà người Việt đã học hỏi. Được thêm bớt từ văn hóa Hán để biến thành sản phẩm văn hóa của riêng họ.

Nghê là một linh vật không có thật được thêm bớt từ văn hóa Hán và văn hóa bản địa

=>> Xem thêm: Bát hương thờ cúng gia tiên, thờ Phật

Ý nghĩa con Nghê trong tín ngưỡng thờ cúng

Nghê không chỉ là linh vật dùng để trang trí, đây còn là linh vật phong thuỷ mang nhiều ý nghĩa trong tín ngưỡng thờ cúng của người dân Việt, như:

– Khả năng trấn trạch tốt: Nghê mang sự ảnh hưởng của loài chó cho nên có khả năng bảo vệ ngôi nhà và trấn trạch cực tối. Theo dân gian, Nghê đã trở thành vật nuôi của các vị thần tiên nơi đền, điện linh thiêng. Nghe có năng lực dò đoán được những kẻ ra vào là tốt hay xấu và sẽ trừng phạt những kẻ có tâm bất chính. Chính vì thì mà ở nhiều lăng mộ, chùa, đền, người ta thường đặt một đôi tượng Nghê ở trước cổng để trấn giữ, ngăn chặn ma quỷ, xua tan hung khí.

– Mang lại hiệu quả phong thuỷ tốt: Nghê có khả năng hoá giải thế phong thuỷ xấu, hoá giải vận hạn. Chính vì thế, người ta thường đặt Nghê ở những vị trí hung sát như ngã ba đường, ngã tư đường, hay trước cửa nhà có đường đi đâm thẳng vào nhà chính để giúp gia chủ phá giải xui xẻ, mang lại may mắn, và tăng phúc cho gia chủ.

– Biểu tượng của hạnh phúc, bình an: Nghê thường đi theo cặp đực và cái. Nghê cái thường là con ôm hình con nhỏ ở giữa hoặc giữ ở dưới chi trước, tượng trung cho gia đình hoà thuận, hạnh phúc, no đủ và trọn vẹn. Nghê đực thường được tạo hình ôm quả cầu hoặc đặt dưới chi trước, tượng trưng cho sự dũng mãnh, trí tuệ và quyền lực,sức mạnh để bảo vệ gia đình. 

Ngày nay, trong các đồ vật thờ cúng như đỉnh thờ thường có hình ảnh con Nghê. Việc đặt con Nghê trên ban thờ nhằm mục đích hóa giải sát khí, giữ cho giấc ngủ của tổ tiên không bị quấy nhiễu và mang lại không gian thanh tịnh.

Con Nghê cũng thường được đặt đứng chầu ở 2 bên cửa, ngăn chặn tà ma, hung khí đi vào

=>> Xem thêm: 50 mẫu Đỉnh thờ bằng đồng tốt nhất

Đặc điểm tạo hình con Nghê trong các vật thờ cúng

Xét về mặt tạo hình truyền thống, Nghê là con vật có bốn chân, có hình dáng lai tạo giữa loài chó và sư tử. Đây là một linh vật hư cấu nên nó không có hình dáng cố định như hổ hay sư tử mà luôn có sự biến đổi “thiên biến vạn hóa”. Trong các tư liệu lịch sử của Việt Nam, chưa tìm thấy bất cứ một quy định nào của triều đình về thể thức tạo hình của con Nghê. Vì vậy, có thể đặt giả thuyết con Nghê là một linh vật được hình thành trên nền tảng văn hóa dân gian Việt Nam với các đặc trưng văn hóa bản địa. Lại có sự kết hợp với các biểu tượng được du nhập từ Trung Hoa và Ấn Độ.

Xét về tạo hình trong các vật thờ cúng, Nghê vẫn giữ lại được những nét đặc trưng: vẻ đẹp bình dị, gần gũi và phong thái uy nghiêm mà hiền lành, từ các tư liệu cũ trong lịch sử còn sót lại qua các triều đại. Các nghệ nhân dân gian xưa đã thêm vào nhiều đặc tính “mới” từ Lân/Lân mã/Long mã/Li để thêm thắt vào con Nghê để tăng thêm vẻ đẹp cũng như nhiều giá trị phong thuỷ tốt cho linh vật này.

Một kiểu tạo hình con Nghê trên đỉnh thờ bằng đồng

Khi con Nghê đã được định hình trong văn hóa Việt Nam, nó được lấy thêm nhiều đặc điểm của các linh vật khác như hổ, sư tử, rồng, lân,… Thậm chí là khỉ, tương ứng với những dáng, thế khác nhau tùy thuộc vào vai trò và vị trí của mỗi biểu tượng. Tuy nhiên, đặc tính của con vật “canh cửa” vẫn là một đặc điểm nổi trội nhất của con Nghê. Có lẽ vì vậy mà từ “chầu” trong thành ngữ “phượng múa Nghê chầu” đã trở thành một đặc tính quan trọng để nhận dạng con Nghê trong văn hóa Việt Nam.

Đúc Đồng Bảo Long – Đơn vị uy tín chuyên bán Đồ thờ cúng bằng đồng

Đúc Đồng Bảo Long là đơn vị chuyên sản xuất và phân phối các dòng đồ thờ bằng đồng với chất lượng cao, đa dạng chủng loại, mẫu mã, kiểu cách và mức giá vô cùng hợp lý. Bên cạnh đó, chúng tôi còn sở hữu nhiều mẫu tượng Nghê bằng đồng được đúc chắc chắn với các đường nét được chạm, khắc vô cùng tinh xảo, hài hoà. Các mẫu sản phẩm của chúng tôi đã làm hài lòng rất nhiều khách hàng trải dài từ Bắc vào Nam với các tiêu chí về "ĐỘ BỀN LÂU DÀI – CHẤT LIỆU CHỌN LỌC – QUY TRÌNH ĐÚC CHUẨN – ĐỘ TINH XẢO CAO – ĐA DẠNG MẪU Mà– GIÁ THÀNH PHẢI CHĂNG".

Đúc Đồng Bảo Long đơn vị chuyên cung cấp đồ thờ bằng đồng và tượng Nghê chất lượng, cao cấp

Chúng tôi với kinh nghiệm hơn 10 trong nghề đúc đồng truyền thống Ý Yên, Nam Định. Cùng với hệ thống các nghệ nhân lành nghề, tài hoa. Gia chủ hoàn toàn yên tâm về chất lượng của đồ thờ. Ngoài ra, chúng tôi có thêm rất nhiều các mẫu sản phẩm khác như tượng đồng, tranh đồng hay đồ phong thủy bằng đồng. Để biết thêm chi tiết và được tư vấn tốt nhất, vui lòng liên hệ cho chúng tôi theo Hotline 0968.966.268.