Ghé Thăm Chùa Xiêm Cán - Ngôi Chùa Khmer Cổ Đẹp Nhất Tại Bạc Liêu

Chùa Xiêm Cán thuộc tỉnh Bạc Liêu, là nơi đạm chất văn hóa, di tích lịch sử. Đây là một trong những ngôi chùa Khmer lớn và đẹp lộng lẫy nhất trong hệ thống chùa Khmer ở Nam bộ. Du khách đến đây không chỉ để lễ bái mà còn chiêm ngưỡng vẻ đẹp nguy nga lộng lẫy cùng các công trình kiến trúc tiêu biểu. Cùng theo chân Đúc Đồng Bảo Long tìm hiểu ngay về ngôi chùa tại chốn đờn ca tài tử Bạc Liêu ngay nhé!

Lịch sử hình thành chùa Xiêm Cán

Dựa theo ghi chép trên bia đá được tạc bằng chữ Khmer cổ ở hai mặt trước và sau đặt bên phải chính điện; thì chùa Xiêm Cán được khởi công xây dựng vào ngày 7 tháng 5 dương lịch năm 1887. Tuy không phải là ngôi chùa Khmer cổ nhất ở khu vực này, nhưng Chùa Xiêm Cán luôn là điểm dừng chân của du khách mỗi khi đặt chân đến Bạc Liêu, chính bởi những đường nét hoa văn tinh xảo, lối kiến trúc độc đáo.

Theo tâm tư nguyện vọng cũng như sự đề bạt chân thành của bà con. Pháp sư Thạch Mau (1829 – 1909); một người am hiểu kinh kệ, tinh thông phật pháp về làm trụ trị chùa. Đến nay, ngôi chùa Khmer đẹp ở miền Tây này đã trải qua 9 đời trụ trì và một vài lần trùng tu, sửa chữa. 

Vốn dĩ lúc xây dựng, ngôi chùa Xiêm Cán có tên tiếng Khmer Komphisako, tức là biển sâu, ý nghĩa là sự sâu xa, sự uyên bác của trí tuệ nhà phật. Ngoài tên gọi Komphisako, chùa còn có tên theo địa danh là Komphirsakor Prét Chru. Prét có nghĩa là “sông”, còn Chru có nghĩa là “sâu”, ghép lại là “sông sâu”.

Thời gian sau, có một bộ phận người Hoa người gốc Triều Châu (Trung Quốc) đến định cư, vì tiếng Khmer khó đọc nên họ đã dịch từ Prét Chru sang Xiêm Cán (Xiêm Cán này là “giáp nước”, ý nói một ngôi chùa ngự trên một vùng đất ngay bên cạnh bãi bồi ven biển).

Chùa Xiêm Cán được xây dựng vào năm 1887 (Ảnh: sưu tầm)

Tổng quan kiến trúc chùa Xiêm Cán

Chùa Xiêm Cán nói riêng và tất cả các ngôi chùa thuộc hệ thống chùa Khmer Nam Bộ nói chung đang mang đậm một dấu ấn kiến trúc Angkor Khmer – Campuchia. Nổi bật nhất trong quần thể kiến trúc chùa Xiêm Cán là chánh điện với tượng Phật Thích Ca, bích họa, bức phù điêu, những đỉnh tháp cao vút, mái vòm cong và được chạm trổ, điêu khắc tinh xảo bởi rất nhiều hoa văn… là một tuyệt tác nghệ thuật khiến nhiều người mê đắm.

Tổng thể kiến trúc gồm nhiều hạng mục như: tường thành bao quanh, cổng tam quan, chính điện, sala, tháp chuông, cột trụ biểu, khu mộ tháp, nơi nghỉ ngơi của các sư, giảng đường … Tất cả các hạng mục đều thể hiện rõ phong cách Angkor Khmer truyền thống và đều quay về một hướng, đó là hướng Đông.

Chùa Xiêm Cán có lối kiến trúc đậm chất Angkor Khmer – Campuchia (Ảnh: sưu tầm)

Cổng, tường rào và khuôn viên

Cổng chùa xây theo kiến trúc Angkor, phía trên có tượng rắn nhiều đầu và nhiều hình ảnh những thiếu nữ nhảy múa, bên dưới bảng tên cổng có hai chim thần Krut và hai con rắn năm đầu uốn lượn. Bức tường rào bao bọc xung quanh chùa chạm trổ nhiều hoa văn. Khuôn viên chùa rất rộng với nhiều cây sao, cây dầu cao vút và xếp thẳng hàng. 

Điều khác biệt của chùa Khmer với những ngôi chùa bình thường khác chính là sự tinh tế, tỉ mẩn trong từng vách từng, mái nhà và trụ cột. Bao quanh chùa là một hàng rào xây kiên cố, với nhiều hoa văn ấn tượng. Trong khuôn viên là có rất nhiều cây xanh cao to che bóng được trồng ngay hàng thẳng lối. Bao quanh chùa là một hàng rào xây kiên cố, với nhiều hoa văn ấn tượng. Trong khuôn viên là có rất nhiều cây xanh cao to che bóng được trồng ngay hàng thẳng lối.

Chánh điện

Chánh điện nằm tại trung tâm khuôn viên chùa, trên nền gạch cao 1,5m với 3 bậc cấp cùng một hành lang bao quanh, được xây theo hình chữ nhật, rộng 18 m và chiều dài 36 m. Có 100 cây cột bê tông tròn tất cả, được chạm trổ tinh xảo.

Cấu trúc mái theo nhiều tầng lớp chồng lên nhau, tạo ra khoảng không gian cao vút, hòa với đỉnh nhọn như một chóp tháp. Trên các nếp mái lại đắp các tượng rồng Khmer, đầu rồng dạng kép, thân rồng nằm xoãi và đuôi rồng thì uốn cong ngược lên như những ngọn lửa.

Ngay từ cổng vào của chùa đã mang nhiều hoa văn độc đáo (Ảnh: Sưu tầm)

Trong chánh điện có 2 hàng cột to cao nâng mái, thoáng đãng mát mẻ. Bàn thờ chính trang trí nhiều hoa văn, họa tiết điêu khắc phong phú. Trên đó là một bệ tượng hình bán nguyệt cao gần 2 mét và được chia thành 7 bậc thờ tượng phật thích ca to lớn. Bên dưới tượng phật lớn là nhiều tượng Phật Thích Ca nhỏ với nhiều kích cỡ, tư thế khác nhau diễn tả các thời kỳ hóa thân của Phật. Vách, trần, cột của chính điện đều được trang trí phù điêu bích họa cầu kỳ, công phu, nhiều màu sắc. Nổi bật các bích họa cỡ lớn kể về cuộc đời đức Phật từ lúc mới sinh ra, cho đến quá trình tu hành đạt thành chánh quả.

Cột trụ biểu

Đối diện chánh điện là cột trụ biểu với hình tượng rắn thần Nagar 5 đầu, cột dùng để thắp nến vào những ngày lễ.

Phía sau cột trụ biểu là tăng xá, tăng xá trụ trì được xây bằng gạch kiên cố, chạm trổ nhiều hoa văn, họa tiết với màu sắc sặc sỡ. Bên cạnh đó là tăng xá cổ và tăng xá trụ trì cổ, kiến trúc hoàn toàn bằng gỗ quý, gồm sao, căm xe, qua thời gian dài sắc gỗ vẫn đen ngời, mái bằng ngói.

Những Tháp cốt đủ màu sắc trong khuôn viên chùa (Ảnh: sưu tầm)

Họa bích cuộc đời Đức Phật Thích Ca

Nổi bật nhất trong quần thể kiến trúc chùa Xiêm Cán là chánh điện với tượng Phật Thích Ca, bích họa, bức phù điêu, những đỉnh tháp cao vút, mái vòm cong và được chạm trổ, điêu khắc tinh xảo bởi rất nhiều hoa văn… là một tuyệt tác nghệ thuật khiến nhiều người mê đắm.

Đối diện sala chính là 2 tòa tháp Phật kích thước khác nhau, bên trong có các bức tượng Phật đen huyền vô cùng độc đáo. Bên cạnh đó còn có tòa tháp xá lợi được chia làm 2 tầng, bên dưới bốn xung quanh là tượng voi trắng nổi bật. Bên trên xếp tầng với những bức tượng sư tử, rắn thần cùng đỉnh tháp nhọn cao vút.

Trong chánh điện là những họa bích và phù điêu về cuộc đời Đức Phật đầy màu sắc (Ảnh: sưu tầm) 

Phát huy và giữ gin truyền thống văn hóa

Chùa Xiêm Cán là địa điểm hoạt động văn hóa tâm linh, là nơi tổ chức các lễ hội hàng năm của người Khmer. Chùa cũng là địa điểm hoạt động văn hóa nghệ thuật của người Khmer, Đội Văn hóa - Văn nghệ Khmer chùa Xiêm Cán được ban quản trị chùa thành lập và hoạt động nhằm lưu giữ những giá trị văn hóa vốn có của người Khmer, phục vụ người dân địa phương và du khách gần xa các điệu múa Apsara, Rom vong, Sarawan, trống sa săm, múa gáo mang đậm bản sắc dân tộc Khmer.

Chùa cũng là nơi học tập của các sư sãi, hiện chùa có 3 lớp học, mở từ thứ 2 đến thứ 7, được nghỉ 3 tháng trong năm, thời gian nghỉ do nhà chùa quy định. Hiện thường xuyên có 50 sư theo học với đủ lứa tuổi, chương trình học từ lớp 1 đến lớp 8. Nội dung giảng dạy là chữ Khmer, các môn toán, tiếng Việt và giáo lý phật giáo Khmer.

CHùa thường xuyên tổ chức các lễ hội để lưu giữ và phát huy văn hóa Khmer (Ảnh: sưu tầm)

Tìm hiểu thêm về văn hóa Việt Nam cùng quần thể di tích lịch sử nổi tiếng, quý vị có thể ghé thăm Đúc Đồng Bảo Long để có thêm nhiều kiến thức và thông tin bổ ích. Bên cạnh đó, nếu quý khách muốn tham khảo thêm các mẫu đồ thờ, tranh đồng, tượng đồng có thể liên hệ với chúng tôi qua số Hotline: 0968.966.268 để được tư vấn tốt nhất.

Có thể bạn quan tâm:

- Chùa Keo - Ngôi chùa cổ đẹp bậc nhất Việt Nam

- Chùa Giác Lâm - Cổ tự 300 năm tuổi giữa lòng Tp Hồ Chí Minh